Een uitdaging waar je jezelf maandenlang mee kunt vermaken is de zoektocht naar de beste pizzeria van de stad. En de fijnproever weet dat het ‘m vooral in een goede gerezen bodem zit: dun maar wel een goede bite, luchtig maar niet te knapperig.
Een aanbesteding is als een pizza
Om een pizza eerlijk te kunnen testen zou je dan eigenlijk overal een Margharita moeten bestellen. Maar dat maakt de wedstrijd een stuk minder leuk. Tegelijk valt er ook wat te zeggen voor iets meer vrijheid in de test. Een goed vergelijk laat ook ruimte voor creativiteit, en staat open voor verrassende smaakcombinaties. Maar sla je daarin door, wordt het erg lastig om de pizza’s onderling te vergelijken.
Dat zie je nu in de aanbestedingswereld gebeuren. Gemeente Rotterdam experimenteert met de eerste aanbesteding zonder gunningscriteria, en Gemeente Ede vraagt zelfs naar een Plan van Aanpak waarin de inschrijver zelf de onderwerpen bepaalt. “Som niet op wat u kan, maak er geen afvinklijstje vanuit dit AD van, maar het PvA moet wel weergeven hoe u de opdracht uitvoert.” Oh ja, en “dat wat er niet staat kan niet beoordeeld worden!”
Plan van aanpak of specialiteit van de chef?
Toegegeven; de meeste Plannen van Aanpak zijn inderdaad een gekunsteld afvinklijstje, gegoten in een rigide format waar inschrijvers niet snel van af durven te wijken. Maar vooral met die laatste zin heb je de inschrijvers in paniek. Wat er niet staat kan niet beoordeeld worden: betekent dit dat een concurrent die meer onderwerpen behandelt automatisch beter scoort?
Voor de pizzabakkers zelf is het een mijnenveld: want misschien is één van de beoordelaars wel allergisch voor pijnboompitten, of hebben ze allemaal een gloeiende hekel aan kappertjes.
In plaats van pizza’s objectief met elkaar te vergelijken, lijkt de Aanbestedende Dienst hier een specialiteit van de chef te bestellen: gooit u de pizza maar ramvol, want alles wat de buurman er wel op heeft krijgt een puntje extra. Maar met die sponzige bende wordt het voor beoordelaars wel heel lastig de kwaliteit van de bodem te beoordelen. En ook voor de pizzabakkers zelf is het een mijnenveld: want misschien is één van de beoordelaars wel allergisch voor pijnboompitten, of hebben ze allemaal een gloeiende hekel aan kappertjes.
Eerlijk, transparant en ruimte voor creativiteit
Natuurlijk, de expertise ligt niet bij Aanbestedende Diensten maar bij inschrijvers. Dan is het heel goed dat de AD een Plan van Aanpak niet van tevoren dichttimmert, en ruimte biedt voor een beetje creativiteit. Maar richtlijnen zijn er niet voor niets; ze helpen om het proces transparant en eerlijk te houden naar alle inschrijvers. En ze helpen juist om creativiteit te kaderen. Want terwijl iedere Margherita er weer anders uitziet, is de specialiteit van de chef in alle restaurants dezelfde sponzige bende.
