Het begon met kleinschalige burgerinitiatieven zoals buurtbarbecues en groenonderhoud in de straat. Burgers mochten participeren, zolang het de gemeente maar geen geld kostte. Tegenwoordig nemen gemeenten de inwoners serieuzer: met maatschappelijk aanbesteden en right-to-challenge kunnen zij zelf beschikking krijgen over een budget om overheidstaken uit te voeren. Maar hoe pakt dit uit in de praktijk?
De maatschappelijke aanbesteding: een opdracht aan de samenleving
Maatschappelijk aanbesteden is het uitbesteden van overheidstaken, zodat inwoners meer worden betrokken en maatschappelijke doelen centraal komen te staan. Met maatschappelijk aanbesteden bieden overheden bewoners, (sociaal) ondernemers en maatschappelijke instellingen de ruimte om publieke taken op zich te nemen. Niet vanuit het idee van bezuinigingen, maar vanuit de overtuiging dat deze partijen een echte meerwaarde leveren. Buurtbewoners die het bekende gezicht vormen voor hulpbehoevenden, of lokale ondernemers die het groenonderhoud uitvoeren met liefde voor de wijk: ze worden steeds meer gezien als serieuze partners.
Voorbeelden
De overheid kan met een publieke taak komen, maar het initiatief voor een maatschappelijke aanbesteding kan ook genomen worden door de bewoners zelf. Ook de eerder genoemde (sociaal) ondernemers en maatschappelijke organisaties kunnen het initiatief tonen. Een paar voorbeelden van een maatschappelijke aanbesteding zijn:
buurthuizen
speelplaatsen
dagbesteding voor kwetsbaren en begeleiding naar werk.
Zelf een plan en reageren op een publieke taak? Wij bieden je graag hulp bij aanbestedingen.
Aanbesteding op maatschappelijk initiatief
Het klinkt mooi, ruimte voor maatschappelijk initiatief. Maar de regie uit handen geven betekent ook dat het mis kan gaan, zoals gebeurde bij het project WIJeindhoven. Dit welzijnsproject kost de gemeente de afgelopen drie jaar 20 tot 30 miljoen euro per jaar te veel, omdat de uitvoerende partij te veel vrijheid krijgt.
Maatschappelijk aanbesteden vraagt om een radicaal nieuwe werkwijze. De gemeente schrijft geen afgekaderde opdracht uit, maar betrekt de samenleving bij een vraagstuk zonder dat je precies weet wat het resultaat gaat zijn. Hoewel er sinds 2008 al verschillende experimenten zijn gestart, zit maatschappelijk aanbesteden tien jaar later nog altijd in de pilotfase. Blijkbaar is het risico nog altijd te groot voor maatschappelijk aanbesteden op grote schaal.
