(deze column verscheen eerder op Aanbestedingscafé)
Het is nog even stilte voor de storm. Elk moment kan Mariah Carey haar vijf octaven uit de speakers blazen en zit je weer aan tafel met vrienden, familie en aanhang. Het uur waarop we collectief twee gespreksonderwerpen proberen te ontwijken: werk en politiek. Zeker als je je in aanbestedingscirkels begeeft. Want geen gourmetavond wordt er leuker op met een monoloog over meervoudig onderhandse procedures.
Maar de laatste tijd lukt dat ontwijken steeds slechter. Al starend naar je langzaam garende mini-rösti’s voel je het in de lucht hangen. Je vader klaagt iets over je veganistische, glutenvrije nichtje; het vriendje van je zus grapt of die pannetjes eigenlijk wel PFAS-vrij zijn; en je moeder heeft op Facebook gelezen dat migranten duizenden euro’s kosten. En dan vraagt de buurman: “Jij doet toch iets met aanbestedingen? Daar gooien we toch ook kruiwagens belastinggeld in weg?”
Overheidsgemopper
Het was altijd al lastig om aanbestedingen aan te snijden op feestjes. Maar met het groeiende wantrouwen in de overheid is dat er niet makkelijker op geworden. En na een aanmodderend populistenkabinet, het zoveelste mediacircus rond de verkiezingen en een paar pijnlijke gaswinning- en toeslagenaffaires snap ik dat natuurlijk ook wel.
Maar door al dat overheidsgemopper vergeet je soms ook wat er allemaal wel gebeurt.
Saté en nutsvoorzieningen
De reden dat de gourmetplaat zo vrolijk suddert hebben we bijvoorbeeld te danken aan nutsvoorzieningen die de netbeheerder beheert. Dat gebeurt met aanbesteed onderhoud, storingsdienst en capaciteitsmanagement; bij uitval staat er een monteur met harde hersteltijden. Het toestel zelf voldoet aan publieke normen en inkoopvoorwaarden voor veiligheid en voedselcontact.
En je neef, die daar zo fanatiek in z’n saté zit te prikken, kwam hier via een splinternieuw station dat werd ontworpen en gebouwd dankzij een aanbesteding van ProRail. Hij kwam met de bus die dagelijks rijdt (en wordt schoongemaakt) dankzij openbare concessies met afspraken over frequentie, toegankelijkheid, schoonmaak en storingsdienst. En toen hij dit jaar zijn baan verloor, kreeg hij uitkering van UWV en binnen twee weken een jobcoach via een gemeentelijke aanbesteding. Dankzij de overheid kan hij dus rekenen op maandelijkse inkomsten en toekomstperspectief.
Naast hem zit je ondernemende tante met haar Tesla. Haar IT-bedrijf kon alleen van de grond komen dankzij een pilot van de overheid. Via een aanbesteding zochten ze innovaties uit de markt om mee te experimenteren. De Tesla die ze met fiscaal voordeel kon kopen laadde ze onderweg bij een snellaadpaal die werd geplaatst vanuit een publieke concessie. Dankzij een aanbesteding van de Provincie rijdt ze niet op goed geluk het donker in, maar weet ze dat paal, pas en prijs werken; ook op Tweede Kerstdag.
Aan de overkant moppert je broer over het nieuwe AZC om de hoek. Hij heeft het over veiligheid en “kosten per migrant”. Ondertussen ziet hij niet wat er wél gebeurt: maatschappelijke begeleiding met prachtige taal- en participatietrajecten van lokale aanbieders. Zijn eigen schoonmaakster is via die route gestart: eerst de taal leren, dan een participatieplek in de buurt en vervolgens een vaste baan bij een lokale ondernemer. Klein in het nieuws, groot in het dagelijks leven.
Natuurlijk had zij daarbij overheidsondersteuning nodig, maar dat hebben we allemaal. Je ondernemende tante reed hierheen op fiscale voordelen die innovatie en elektrisch rijden jaren aantrekkelijk maakten. Je neef staat weer op de rol dankzij WW, jobcoaching en omscholingsvouchers. En wij allemaal krijgen dagelijks geleverde zekerheid: van de bus die rijdt tot het ziekenhuis dat open is. Dat is hoe we in Nederland risico’s en kansen verdelen: we helpen mensen op weg met belastinggeld omdat we het belangrijk vinden dat iedereen z’n plek vindt en alles goed werkt.
All I want for Christmas…
En eigenlijk is dat allemaal best bijzonder. Elektrische laadpalen die binnen 15 minuten midden in de nacht een auto opladen in the middle of nowhere. Statushouders die we ondanks alle problemen proberen te helpen aan een toekomstperspectief. En een gourmetstel dat maar door blijft sudderen omdat er dagelijks stroom uit het stopcontact komt.
Als je goed om je heen kijkt is het soms niet te geloven wat we met aanbestedingen allemaal voor elkaar hebben gekregen. Laten we daar komende Kerst maar op focussen. Dat maakt de gesprekken een héél stuk makkelijker.
